Branża silników odrzutowych w końcu zunifikowała zarządzanie jakością. OEM zrzeszeni w obrębie AESQ (Safran, GE, Rolls-Royce i Pratt&Whitney) wraz z grupą firm wspierających ten proces jak np. MTU Aero Engines, czy Honeywell wydała serie norm opisujących wymagania w całym łańcuchu dostaw. Jest to świetna wiadomość dla firm dostarczających części. Dostawcy zazwyczaj produkowali wyroby koniec, końców dla każdego „OEM”. Musieli uwzględnić różne wymagania. Teraz ma się to zmienić, dlatego przybliżę, co zawierają poszczególne normy i dlaczego powstał AS13100.
AS13100 – Update 2022
Za nim przejdziemy do głównego artykułu, ważne, aby zaznaczyć, że wymagania AS 13100 będą obowiązywać od 2023 roku.
Dodatkowo wszystkie normy z serii AS 1300x zostaną zastąpione tzw. manualami RM1300x. Przypisałem ich nazwy do poszczególnych akapitów.
AS13100 – Jakość oparta na dobrych praktykach
Branża lotnicza silników odrzutowych jest, a może wypada już teraz napisać… była dość skostniała. Utrzymywała przez lata własne podejście do jakości wynikające z praktyk stosowanych w danych firmach. Oczywiście powstał zunifikowany standard AS 9100, ktoś opracował wymagania do First Article Inspection… ale to było mało.
Branża samochodowa rozwijała się szybszym tempem… Tak powstawały kolejne podręczniki AIAG do FMEA, SPC, Problem Solving.
Po wielu latach branża silników odrzutowych doszła do wniosku, że jeżeli sprawdza się to w motoryzacji z powodzeniem, to co stoi na przeszkodzie, aby zrobić to u nas?
Jak to w lotnictwie, od słów do czynów… i po 8 latach mamy coś na wzór Podręczników do Core Tools’ów i jeden duży standard al’a IATF…
I powiem szczerze, że mnie to bardzo cieszy, bo wygląda to bardzo sensownie:
Widać w tym dobrą rękę i oparcie na dobrych praktykach z Automotive i po części z lotnictwa np. AS13002, czy AS13001 (czegoś takiego w motoryzacji nie ma).
Wejdźmy w poszczególne normy, co zawierają?
AS13100 – Opis i wymagania
AS13100 – Wymagania systemu zarządzania jakością AESQ dla organizacji projektujących i produkujących komponenty silników odrzutowych.
Jest to standard bazujący na ISO 9001 z rozszerzeniem o specyficzne wymagania branży silników odrzutowych.
Standard ten definiuje system zarządzania jakością w całej organizacji. Przechodzimy cykl PDCA od zrozumienia kontekstu organizacji, zdefiniowania planu, celów, oceny zagrożeń i zdefiniowania planu działania.
AS13100 zawiera również rozdziały dotyczące zapewnienia zasobów do wykonywania produkcji/usług, zapewnienia przywództwa i odpowiedzialności. Następnie przechodzi do zasad wytwarzania wyrobu lub usługi, niezbędnych aspektów kontroli, nadzorowania i zapisów.
Ostatnią częścią standardu AS13100 jest przegląd wyników i doskonalenie systemu.
Dodatkowo AS13100 zawiera drugą i trzecią część, tzw. CHAPTER B i CHAPTER C, w którym omawia dodatkowe aspekty związane z RM1300x od APQP, poprzez PPAP, FMEA, MSA, SPC, PFD, KC. Oczywiście szczegółowe informacje znajdziemy w samych Manualach. W AS 13100 zawarte są ogólne informacje i powiązania.
Najważniejsze rozdziały AS13100
AS13100 Rozdział A (Chapter A)
4. Kontekst Organizacji 5. Wsparcie 6. Planowanie 7. Zasoby 8. Działania operacyjne 9. Ocena 10. Doskonalenie
21. Kluczowe wymagania przy używaniu narzędzi/metod jakościowych 21.1 Wymagania Design FMEA 21.2 Wymagania Product Key Characteristics (kluczowe charakterystyki produktu) 21.3 Wymagania PFD (process flow diagram) 21.4 Wymagania Process FMEA 21.5 Wymagania Process Key Characteristics (kluczowe charakterystyki procesu) 21.6 Wymagania Production Control Plan (plan sterowania produkcją) 21.7 Wymagania MSA 21.8 Wymagania Initial Process Capability Studies (SPC w fazie początkowej projektu)
AS13000 – Problem Solving 8D – czyli rozwiązywanie problemów (będzie zastąpione przez RM13000)
Jedna z pierwszych norm serii, która powstała już w 2014. Najlepiej rozpocząć od najłatwiejszego, czyli od rozwiązywania problemów.
Kto pracował w lotnictwie, ten wie, że rozwiązywanie problemów to duża część pracy.
Grupa AESQ skorzystała ze sprawdzonej metody i opisała skrupulatnie Problem Solving 8D w normie AS13000.
Mamy tutaj do czynienia z kolejnymi 8 punktami dochodzenia przyczyn problemu i wdrażania działań zapobiegawczych.
AS13001 – Delegowanie możliwości zwolnienia produktu przez producenta
Do tej pory niektórzy OEM delegowali możliwość zwalniania materiału, wyrobu i wprowadzania zmian w produkcji. Inni na to nie pozwalali. W ten sposób u dostawców działało kilka systemów zwalniania materiału, produktów, co powodowało wiele zamieszania.
Specyfikacja AS13001 definiuje proste zasady zwalniania produktu przez producenta, dla każdego OEM w ten sam sposób.
Myślę, że to sporo ułatwia.
AS13002 / RM13002 – Wymagania dotyczące opracowywania i kwalifikowania planów alternatywnej częstotliwości kontroli
AS13002 definiuje najlepsze praktyki do określenia częstotliwości inspekcji wyrobu, charakterystyk.
Charakterystyki projektowe, które nie są objęte tym zakresem, obejmują systemy elektroniczne, elektromechaniczne lub mechaniczne, w przypadku gdy zatwierdzone są alternatywne sposoby odbioru, takie jak procedury testów akceptacyjnych (ATP).
AS13002 nie określa procesów identyfikacji lub przekazywania informacji o klasyfikacji części, lub charakterystyk projektowych.
AS13003 / RM 13003 – MSA
AS13003 zawiera minimalne wymagania dotyczące przeprowadzania Analizy Systemów Pomiarowych (MSA).
MSA wykonuje się dla zdefiniowanych charakterystyk na rysunku lub w specyfikacjach. Świetnie, że w końcu to zunifikowano.
Nie definiuje on szczegółowych metod analitycznych dla każdego typu badania, ponieważ można je znaleźć w istniejących opublikowanych tekstach (wskazówki podano w rozdziale 2).
AS13004 / RM 13004 – PFMEA
AS13004 określa wymagania dotyczące identyfikacji, oceny, ograniczania i zapobiegania ryzyku w procesie produkcyjnym.
AESQ propaguje (w końcu) metodę PFMEA, podpartą PFD (Process Flow Diagram). O obu tych metodach możesz przeczytać u mnie na blogu.
Do tej pory, co firma to inna metoda analizy ryzyka, oparta, tak czy owak, na PFMEA, ale ze swoimi niuansami. Teraz mamy jedno narzędzie, sprawdzone w boju w wielu firmach.
AS13006 / RM13006 – SPC
AS13006 określa wymagania dotyczące metod sterowania procesem w celu utrzymania zgodności wyrobu.
Metodą zdefiniowaną jest SPC, czyli statystyczne sterowanie procesem. Norma definiuje narzędzia wspomagające oraz określa wskaźniki stabilności procesu.
SPC to metoda z powodzeniem stosowania w branżach motoryzacyjnych, RTV i AGD i ogólnie produkcji seryjnej.
Kluczowe jest określenie charakterystyk do sprawdzenia, zdefiniowanie częstotliwości pomiarów i planu działań. SPC powinno być poprzedzone wykonaniem MSA.
AS13100, a AS9145
Jest jeszcze standard AS9145 – czyli APQP. APQP to zaawansowane planowanie jakości produktu, co oznacza określenie metod i narzędzi w zapewnieniu jakości produktu od momentu konceptu do produkcji seryjnej.
APQP zawiera 5 faz, które uwzględniają tak jakby w sobie standardy i narzędzia AS13000-AS130006. Ilustracja, która jest na górze tego artykułu, ładnie to przedstawia.
O samym APQP (które również pochodzi z motoryzacji), możesz poczytać na moim blogu TUTAJ
Podsumowanie
Myślę, że dobrze się stało w przemyśle lotniczym. Uważam, ze taka unifikacja wymagań w łańcuchu dostaw to duże uproszczenie pracy wielu dostawców, ale też możliwość WYMAGANIA takiej samej jakości. Pracując przez 8 lat w sektorze jakości dostawców części do silników odrzutowych, dostrzegałem spore problemy w zapewnieniu różnych wymagań dla np. Rolls-Royce’a, MTU, GE, Pratt&Whitney. Doprowadzało to do sytuacji, że w u jednego dostawcy istniały różne procedury zatwierdzania, odbioru części, nadzorowania dokumentacji. Wygląda na to, że teraz to wszystko będzie łatwiejsze.
Jeżeli masz jakaś pytania odnośnie tych wymagań, zachęcam do dyskusji lub kontaktu.
Witaj Arturze,
myślę ze doszło do jakieś pomyłki w Twoim artykule odnośnie AS13100. Jest to nowy standard, stworzony przez największych graczy jeśli chodzi o silniki lotnicze, ale niżej przywołane standardy AS1300X zostaną zastąpione innymi wymaganiami tj: RM1300X. Poniżej informacja co w tej sprawie mówi AS13100:
„The current AS130xx which will be superseded are:
AS13000 – Problem Solving Requirements for Suppliers – Superseded by AS13100 & RM13000.
AS13002 – Requirements for Developing and Qualifying Alternate Inspection Frequency Plans – Superseded by AS13100
& RM13002.
AS13003 – Measurement Systems Analysis Requirements for the Aero Engine Supply Chain – Superseded by AS13100 &
RM13003.
AS13004 – Process Failure Mode and Effects Analysis (Process FMEA) and Control Plans – Superseded by AS13100 &
RM13004.
AS13006 – Process Control Methods – Superseded by AS13100 & RM13006.”
Bardzo ogólny wpis.. ciężko się połapać co tak na prawdę chciałeś w nim przekazać. Nadmienię jeszcze ze AS13100 będzie obowiązywał dopiero od 2023r.
Dzięki za komentarz. Nie byłem do końca świadom zmian na Reference Manuale. Celem wpisu był ogólny zarys wprowadzenia zmian w lotnictwie.
Siadam do zapoznania się z Manualami i napiszę kolejne artykułu, bardziej szczegółowe.
