Firmy „kopiujące” Toyota Production System skupiają się na doskonaleniu procesów, na „wdrażaniu” LEAN. Niestety robi to też wiele firm konsultingowych, które twierdzą, że wiedzą co robią… a nie wiedzą i propagują TPS, LEAN jako sposób na zwiększanie produktywności i skrócenia lead time’u. Mam siłę i możliwość zmieniać ten obraz i będę to robił. Dlaczego? Bo Toyota Production System ma dwa duże filary – Ciągłe Doskonalenie i Szacunek do Ludzi. Nie można zrobić dobrze prosperującej firmy na jednym filarze, potrzebuje dwóch. Być może dlatego nie wychodzi u Was wprowadzanie metod Lean i Toyoty. Zapraszam.
Szacunek do ludzi w Toyota Production System – co to znaczy?
Dwa filary Toyota Production System to doskonalenie i szacunek do ludzi. Świetnie obrazuje to poniższa grafika.
I jak wielu inżynierów zna zasady Lean, Kaizen czy Genchi Genbutsu, tak niewielu wie dokładnie co kryje się za Szacunkiem Do Ludzi, a co gorsza nie próbuje tego zrozumieć.
Wiele firm, organizacji, firm szkoleniowych uważa, że siła Toyoty kryje się właśnie za doskonaleniem, za kolejnym egzotycznie brzmiącym narzędzie: andon, kanban, hoshin kanri… a w rzeczywistości to Ludzie i ich wartości budują cały skuteczny system. Być może czas się tego nauczyć też u nas, gdzie wydaje mi się, że tego szacunku bardzo brakuje.
Zasada „Szacunek do Ludzi” wydaje się oczywista, a zaraz zwodnicza. Większość Dyrektorów, Managerów uważa, że rozumie co to znaczy i szanują swoich pracowników. Niestety z zachowań samych liderów, wskaźników biznesowych KPI, polityki firmy i jej strategii rzadko kiedy to wynika.
Dlatego umyka nam, czym tak naprawdę jest ten LEAN. Po kilku próbach nieudanych wdrożeń zmian managerowie, dyrektorzy zaczynają dostrzegać, że coś tu nie gra. Dostrzegają, że nie wystarczy zaprosić firmę konsultingową i poprzestawiać narzędzia, wprowadzić SuperMarkety i zmniejszyć zapasy… Długoterminowo to nie zagra.
Z drugiej strony dużo łatwiej jest opisać, udokumentować narzędzie, metodę niż przekazać czym jest szacunek do ludzi.
Tym bardziej że słowa „Szacunek do ludzi” w polskim znaczeniu nie oddaje założeń Toyoty Production System.
Szacunek do ludzi w Toyota Production system to odmienne znaczenie, które należy poznać poprzez zrozumienie Japońskiego zapisu tego sformułowania.
Szacunek do ludzi – po Japońsku?!
W języku japońskim to 人間尊重 , ale ten zapis nie pojawia się nigdzie w polityce Toyoty, strategii czy polityce jakości.
W zamian za to odnajdujemy zapis 人間性尊重, który nieco różni się od wyżej wymienionego zapisu. Zyskujemy dodatkowy znak, który zmienia znaczenie ludzi na człowieczeństwo, ludzkość.
Co to może oznaczać? Nie jesteś ekspertem od japonistyki, ale rozumiem, że chodzi o szersze spojrzenie na wartości bycia człowiekiem.
W zachodniej kulturze zarządzania często ludzi definiuje się na jednym poziomie z maszynami, narzędziami. Stanowią oni kolejny „zasób”, który ma pozwolić firmie osiągnąć cel sprzedażowy produkcyjny. Gdy brakuje zasobów — zwiększamy, gdy jest ich nadto — usuwamy (czysty Lean pomyślałby niedouczony konsultant — no właśnie nie czysty lean)
Szacunek do ludzi to nie tylko zapewnienie im godnej pracy, warunków pracy czy respektowanie ich potrzeb socjalnych.
Szacunek do ludzi w Toyota Production System to zrozumienie Człowieczeństwa i nie stawianie ludzi na równi z maszynami. Dosłowne znaczenie wyrażenia Toyoty 人間性尊重 to „cenić to, co ludzkie”.
Co to znaczy z mojej perspektywy?
Każdy człowiek niesie ze sobą olbrzymi potencjał
Sprowadzenie człowieka do roli zasobu, ograniczenia do pewnych zadań ogranicza jego potencjał
Rolą managera, kierownictwa jest stworzenie systemu, warunków do wzrostu, doskonalenia i rozwoju człowieka
Tworzenie systemu, procesów, warunków wiąże się z zaakceptowaniem różnorodności ludzi, akceptowania ich sposobu bycia, zapewnienie transparentnej komunikacji i możliwości wypowiedzenia się
Wiąże się to również z dawaniem szans i dawaniu możliwości, buforu na popełnianie błędów
Co za tym idzie respektowaniu tego, że człowiek jest DOBRY, ale też POPEŁNIA BŁĘDY
Błędy ludzkie nie są wynikiem zamierzonego działania, ale procesu nauki i niedopracowanych procesów, systemów — nie obwiniaj za błędy
Nie obwinianie ludzi za błędy, nieganienie ich, a wskazywanie obszarów do poprawy i rozwoju to sposobność do „budowania” coraz lepszych inżynierów, operatorów, logistyków itd. itd.
Aby to wszystko zrealizować, należy zapewnić odpowiednie systemy, procesy i wartości kaskadowane z samej góry do dołu organizacji
Jakiekolwiek patologiczne zachowanie – (obwinianie, karcenie, mobbing — w wielu firmach uważane za normę) powinno być gaszone w zarodku
Szacunek do ludzi w Toyota Production System to po prostu traktowanie ludzi jak ludzi, a nie maszyny do wykonywania danego zakresu obowiązków.
Mądre budowanie kultury organizacji przynosi uwolnienie potężnego potencjału, który pcha firmę w kierunku DOSKONALENIA i wykorzystania KAIZEN oraz LEAN.
Co to znaczy z perspektywy samej Toyoty?
Być może dla wielu z Was nie jestem autorytetem i broń boże nie jest to moim celem. Dlatego, aby przekonać Was do takiego podejścia, przytoczę wartości Toyoty bezpośrednio z jej strony.
1. Honor the language and spirit of the law of every country and region, and undertake open and fair business activities to be a strong corporate citizen of the world.
2. Respect the culture and customs of every country and region, and contribute to economic and social development through corporate activities in their respective communities.
3. Dedicate our business to providing clean and safe products and to enhancing the quality of life everywhere through all of our activities.
4. Create and develop advanced technologies and provide outstanding products and services that fulfill the needs of customers worldwide.
5. Foster a corporate culture that enhances both individual creativity and the value of teamwork, while honoring mutual trust and respect between labor and management.
6. Pursue growth through harmony with the global community via innovative management.
7. Work with business partners in research and manufacturing to achieve stable, long-term growth and mutual benefits, while remaining open to new partnerships.
Jak widzisz, punkty te zawierają sporo odniesień do poszanowania różnorodności nawet w odniesieniu do różnic kulturowych wynikających z globalizacji Toyoty.
Ważnym punktem jest budowanie kultury organizacji wokół kreatywności jednostek (człowieczeństwo — maszyny nie są kreatywne!!). Budowanie kultury wokół wartości współpracy i wspólnego zaufania na każdym poziomie organizacji.
Toyota nie stawia na pierwszym miejscu KAIZEN’u czy LEAN’u, stawia na harmonię w doskonaleniu w odniesieniu do społeczności. Nie doskonalimy się za wszelką cenę, aby zwiększać sprzedaż.
Warto przeczytać każde z tych zdań i zastanowić się na moment.
Czy to u nas możliwe?
Pracując w zachodnich firmach, ich polskich filiach dostrzegasz być może nieco inne podejście. Jeżeli pracujesz w firmach z polskim kapitałem, pewnie widzisz całkowicie inne podejście.
Nie chce w ten sposób nikogo oceniać, nie chcę wyciągać pochopnych wniosków.
Chcę tylko stwierdzić, że to u NAS jest możliwe i dać kierunek, że jest to nawet KONIECZNIE.
Czas traktowania ludzi jak maszyny, narzędzia jak kolejny zasób powinny odejść do lamusa. Budowanie długoterminowego sukcesu firmy to stworzenie warunków do wykorzystania pełnego potencjału pracowników.
Zmiana podejścia z zysku TU i TERAZ na zysk trwały KIEDYŚ to klucz do zrozumienia TPS.
Mam taką nadzieję, że dzięki moim działaniom ta strategia będzie coraz bardziej powszechna.
Szacunek do ludzi w Toyota Production System – Podsumowanie
Tym wpisem chciałbym rozpocząć dłuższą serię, która ułatwi Wam zrozumienie w pełni Lean’u i zasad Toyoty. Jeżeli w Waszych firmach widzicie kolejne nieudane transformacje LEAN, „wdrożenia” i pokracznie robione 5S, to sporo skorzystacie. Nadszedł czas, aby zacząć budować polskie firmy, metody zarządzania, usprawnienia w firmach na bazie NAJWAŻNIEJSZEGO filaru: Szacunek do ludzi w Toyota Production System. Jeżeli spodobał Ci się ten artykuł, daj proszę znać, chętnie poczytam komentarze i wymienię się poglądami :).
Cześć Artur, bardzo podoba mi się artykuł, zgadzam się w 100% z zasadami Toyota, uważam, że we wszystkich relacjach (nie tylko biznesowych) fundamentem powinien być SZACUNEK, który jest składnikiem sukcesu w każdej dziedzinie życia 😉 Pozdrawiam serdecznie!
Cześć, jest moc??? Całkowicie się z tym zgadzam. Im więcej bedziemy o tym mówić tym szybciej najwyzszy szczebel zarzadzania to zrozumie i zacznie w koncu czerpać korzysci z Lean. Czekam na kolejne publikacje i podbijam dzis tą i kolejne też rozpowszechnię – bo warto ? Pozdrawiam Jarek.
