Czynniki powodujące zmienność w procesie

Na pewno każdy chciałby, aby proces był stabilny, bez żadnych zakłóceń, problemów. Czasami pojawi się jakaś zmienna w procesie, która wpłynie na stabilność. Chcesz dowiedzieć się więcej o czynnikach powodujących zmienność w procesie? Zapraszam do lektury.

Proces produkcyjny – co to jest?

Proces produkcyjny to kluczowy element dla każdej firmy produkcyjnej. To cały szereg działań, od planowania produkcji, przez zarządzanie magazynem, aż do samej produkcji i kontroli jakości. Ten proces składa się z wielu etapów i jest niezwykle istotny, ponieważ wpływa na jakość i efektywność produkcji oraz zadowolenie klientów. Właściwie zarządzany proces produkcyjny może zwiększyć konkurencyjność firmy, zmniejszyć koszty produkcji oraz przyczynić się do osiągnięcia sukcesu na rynku.

W procesie produkcyjnym ważne jest zastosowanie odpowiednich narzędzi i technologii, aby zwiększyć wydajność, poprawić jakość i zoptymalizować koszty produkcji. To wszystko osiągniesz dzięki zmniejszeniu zmienności. Dlatego też inżynierowie produkcyjni czy jakości mają kluczową rolę w każdej firmie produkcyjnej. To oni są odpowiedzialni za projektowanie i udoskonalanie procesu produkcyjnego, wprowadzanie nowych technologii i narzędzi, a także kontrolę jakości. Ich celem jest ciągłe doskonalenie procesu produkcyjnego w celu osiągnięcia jak najlepszych wyników.

Każdy proces posiada swoją zmienność, która trzeba minimalizować. A po co? A po to, aby otrzymać powtarzalne produkty, zgodne z wymaganiami jakościowymi.

Zmienność w procesie produkcyjnym – co to jest?

Zmienność w procesie produkcyjnym to nieunikniony element każdej produkcji. Oznacza ona, że w procesie produkcyjnym nie da się wyeliminować całkowicie odchylenia od założonej normy.

Wynika to z faktu, że wiele czynników może wpłynąć na proces produkcyjny, takich jak zmienność surowców, parametry środowiska czy błędy ludzkie. Zmienność ta jest niezależna od technologii wytwarzania, a jej wpływ na jakość produktu może być znaczący.

Aby zminimalizować wpływ zmienności w procesie produkcyjnym, stosuje się różne narzędzia, takie jak systemy pomiarowe, narzędzia analizy statystycznej czy metody zarządzania jakością. Dzięki temu można kontrolować proces produkcyjny i wychwytywać odchylenia, co umożliwia poprawę jakości produktów oraz zwiększenie efektywności produkcji.

Zmienność w procesie produkcyjnym – przyczyny

Przyczyny, które generują zmienność w procesie możemy podzielić na dwie grupy: przyczyny zwykłe i przyczyny szczególne.

Przyczyny zwykłe zawsze towarzyszą w procesie w sposób powtarzalny i ciągły. Zawsze są obecne w Twoim procesie produkcyjnym. Gdy proces jest stabilny, oznacza to, że jest uregulowany i pod kontrolą statystyczną, a jego zachowanie jest przewidywalne w znaczeniu statystycznym.

Również możesz stwierdzić, że taki proces nazywa się procesem pod kontrolą. Jedynym kryterium stabilności procesu jest stałe występowanie czynników generujących zmienność (nazywanych także „szumem procesu”).

Drugi rodzaj przyczyn to przyczyny szczególne. Gdy do szumu, czyli stałych czynników generujących zmienność procesu, pojawią się niespodziewane dodatkowe przyczyny zmienności, określane jako przyczyny szczególne, to proces ulega rozregulowaniu. Przyczyna ta występuje raz na jakiś czas. Częstotliwość występowania jest zazwyczaj niemożliwa do przewidzenia. Jeśli się pojawi wówczas w konsekwencji proces staje się niestabilny, nieprzewidywalny i poza kontrolą statystyczną.

Ten rodzaj przyczyny generuje nam sygnały procesu. W takiej sytuacji konieczne jest zidentyfikowanie tych przyczyn szczególnych, aby ustalić, co spowodowało destabilizację procesu. To zadanie wymaga głębokiej wiedzy technicznej i technologicznej na temat procesu. Jeśli przyczyna wyznaczalna jest niekorzystna dla procesu, należy dążyć do jej eliminacji. Natomiast, jeśli jest korzystna, staraj się ją utrwalić w procesie.

Czynniki powodujące zmienność w procesie

W każdym procesie produkcyjnym istnieją czynniki, które mają wpływ na występowanie zmienności. Możemy wyróżnić pięć głównych kategorii czynników:

1. Człowiek (z ang. Man)
2. Środowisko (z ang. Environment)
3. Maszyna (z ang. Machine)
4. Metoda (z ang. Method)
5. Materiał (z ang. Material).

Na pewno po przeczytaniu tych 5 kategorii przychodzi Ci jedno do głowy. Czyli co? Tak właśnie to… Diagram Ishikawy. Czynniki powodujące zmienność w procesie możemy przedstawić w postaci Diagramu Ishikawy.

Tam, gdzie ryba ma głowę jest „mierzona charakterystyka produktu X”.  Każda z kategorii czynników jest jedną z głównych ości. Natomiast mniejsze ości to czynniki, które mają wpływ na zmienność charakterystyki oraz w której kategorii się znajdują.

Teraz przedstawię przykładowe czynniki mające wpływ na zmienność w procesie. Jakie czynniki mają wpływ na zmienność procesu w kategorii człowiek? Do tej kategorii możemy zaliczyć: doświadczenie, sposób bazowania, zmęczenie organizmu czy zręczność.

W kategorii metoda wpływ na zmienność procesu może mieć: sposób pobierania próbki do pomiaru, pozycja, ustawienie, obecność standardu lub jego brak.

Natomiast w kategorii materiał na przykład: typ surowca, data ważności surowca, różnice z dostaw materiałów, rodzaj komponentu.

Temperatura, wilgotność, ciśnienie, oświetlenie w pomieszczeniu w którym wykonujesz pomiar to przykładowe czynniki, które mają wpływ na zmienność w procesie w kategorii środowisko.

Dla maszyny przykładowymi czynnikami są: stabilność maszyny, sprawność maszyny, kalibracja oraz stopień zużycia podzespołów.

Czynniki, które wymieniłem to tylko kilka przykładów. W zależności od procesu czynniki te mogą być inne, różne. Czynniki te na pewno będą miały wpływ na Twój proces. Najlepszym sposobem na określenie czynników wpływających na zmienność procesu jest rozrysowanie diagramu rybiej ości i określenie tych czynników.

Jak nadzorować stabilność procesu?

Narzędziem służącym do monitorowania zmienności procesu i weryfikacji jego stabilności jest karta kontrolna. To prosta, ale bardzo przydatna technika, która pomaga zrozumieć zmienność procesu. Karta kontrolna ma wiele zalet, w tym również zapobiega przesterowaniu procesu, czyli sytuacji,
w której przypadkowe zmiany w procesie są traktowane jako efekt wyznaczalnych przyczyn szczególnych. Przesterowanie procesu, co można łatwo wykazać, prowadzi do zwiększenia zmienności. Karta kontrolna umożliwia również określenie momentu, kiedy należy podjąć działania korygujące (jeśli proces się rozregulował) oraz momentu, kiedy działanie jest zbędne (jeśli proces pozostaje stabilny tylko dzięki szumowi, czyli temu samemu układowi czynników generujących zmienność).

Chcesz dowiedzieć się więcej? Sprawdź nasze certyfikowane szkolenie z MSA (aż 7 metod 🤯)

MSA – Od Podstaw do Eksperta

Analiza MSA jeszcze nigdy nie była prostsza. Poznaj z nami 7 metod od GRR do metody Kappa, uzyskaj dostęp do gotowych plików Excel liczących wskaźniki MSA i otrzymaj to wszystko na 12 miesięcy.

Sprawdź ofertę na stronie

Podsumowanie

Zmienność w procesie produkcyjnym to nieunikniony element każdej produkcji. To odchylenie od założonej normy, które wynika z wpływu wielu czynników na proces, takich jak zmienność surowców, parametry środowiska czy błędy ludzkie.

Stosowanie odpowiednich narzędzi, takich jak systemy pomiarowe czy metody zarządzania jakością, pozwala minimalizować wpływ zmienności i kontrolować proces produkcyjny. W procesie produkcyjnym ważne jest zastosowanie odpowiednich narzędzi i technologii, aby zwiększyć wydajność, poprawić jakość i zoptymalizować koszty produkcji. Inżynierowie produkcyjni odgrywają kluczową rolę w zarządzaniu procesem produkcyjnym.