Charakterystyki specjalne w Jakości

Czas wrócić do fundamentów. Zarządzanie jakością, aby było skuteczne, musi się skupiać na tym co ważne. Nie jest sztuką obładować system zarządzania dziesiątkami metod i narzędzi. Nie jest sztuką przepalać zasoby na generowanie niepotrzebnych raportów, wyliczeń i statystyk. Sztuką jest zapewnić takie zarządzanie jakością, które da nam jak największe przełożenie na powtarzalność i odtwarzalność procesów. Osiągniesz to dzięki określeniu, lub zrozumieniu czym są charakterystyki specjalne w Jakości.

Charakterystyki specjalne w Jakości — co to jest?

Charakterystyki specjalne i krytyczne to elementy procesu lub produktu, które mają kluczowe znaczenie do zrealizowania produktu według wymagań klienta lub wymagań prawnych.

Mówiąc nieco prościej:

To takie charakterystyki, które MUSZĄ być utrzymane. Ich odchylenie od tolerancji będzie miało krytyczny SKUTEK na pracę, kolejny montaż, kolejne operacje lub nawet BEZPIECZEŃSTWO klienta.

Do charakterystyk specjalnych i krytycznych zaliczają się:

• charakterystyki produktu
• charakteyrystki procesu

Charakterystyki specjalne PRODUKTU — co to jest?

Każdy produkt posiada zdefiniowane charakterystyki. Wiem, że to słowo pada często, a być może jeszcze nie rozumiesz, czym te charakterystyki (znowu to słowo 🤣) są.

Śpieszę z pomocą.

Mianem charakterystyki określa się parametry, wymiary, wytyczne co do produktu.

Gdzie znajdziesz takie parametry? Przede wszystkim w dokumentacji technicznej, a mówiąc ściślej na rysunku technicznym.

Tak więc charakterystyką specjalną lub krytyczną może być np.:

• wymiar średnicy otworu
• długość danego elementu
• grubość ścianki materiału
• chropowatość
• współosiowość
• itd. itd. itd.

Nie ma ograniczeń co do tego, czym może być, a czym nie charakterystyka produktu.

Charakterystyki specjalne PROCESU – co to jest?

Żeby powstał dany produkt, musimy mieć proces. Jakiś proces produkcyjny sprawia, że otrzymujemy np. wspornik do nowej Toyoty Corolli, czy rozrusznik do silnika odrzutowego.

Proces to sekwencja kolejnych operacji wraz z parametrami dla danych operacji.

Parametry te mogą być SPECJALNE. Zaburzenie tych parametrów może mieć kluczowy wpływ na osiągnięcie wymagań jakościowych dla produktów.

Charakterystyki specjalne procesu — przykłady:

• napięcie prądu podczas spawania
• temperatura obróbki cieplnej
• szybkość skrawania podczas obróbki CNC
• kolejność montażu danych elementów
• itd. itd. itd.

Tak jak w przypadku produktu, nie ma definicji co może być charakterystyką specjalną procesu, a co nie może nią być.

UWAGA! Nie należy mylić charakterystyk specjalnych z PROCESAMI SPECJALNYMI – napisałem o tym oddzielny wpis. Zapraszam

Charakterystyki specjalne w Jakości — a po co to komu?

Legendy głoszą, że wymyślono je w Automotive. Dlaczego? A po to, aby w łatwy sposób przenosić istotne wymagania w łańcuchu dostaw.

Taki klient gdzieś w USA, ma świadomość, że jak na produkcie nie utrzymamy wymiaru 25mm+-0,5mm to później dzieją się cuda przy montażu.

Dlatego, aby ułatwić przekazanie takich informacji, określono na rysunku technicznym proste oznaczenie takich charakterystyk. Zazwyczaj wymaga się większego nadzoru nad danym parametrem np. stosując SPC lub samą kontrolę jakości i pomiary.

Z mojej perspektywy jest to też świetny sposób na budowanie świadomości wśród operatorów, wykonawców danego produktu. Uwierz mi, w długim łańcuchu komunikacyjnym, ludzie na samym dole tego łańcuchu (operatorzy) często nawet nie wiedzą co i po co robią.

Możesz nie dowierzać, ale sam się z tym spotkałem.

Dlatego tak ważne jest budowanie nie tylko świadomości jakości, ale również świadomości technicznej produktów. Jeżeli operator wie, że nie zwracając baczniejszej uwagi na wymiar 25mm+-0,5mm może dojść do tragedii u klienta końcowego, inaczej podejdzie do pracy.

Zalecam nie tylko mówić, że dany parametr jest SPECJALNY, ale również DLACZEGO i jakie są KONSEKWENCJE gdy nie będzie utrzymany!

Jeżeli teraz zaświeciła Ci się w głowie lampka — ale ja sam tego nie wiem, po prostu mam rysunek od klienta/designu…. To tym bardziej coś jest chyba nie tak prawda? Ty w pierwszej kolejności musisz to wiedzieć. Nie wiesz? To się dowiedz — zadzwoń do klienta, umów telekonferencję, napisz.
DO YOUR JOB!

Charakterystyki specjalne w Automotive IATF 16949 a VDA 6.3

Definicja z IATF 16949, normy, którą najlepiej w Polsce zna Michał Jezusek, nasz Trener ze Szkoły Jakości (szkolenia z IATF 16949 i APQP).

Klasyfikacja właściwości wyrobu lub parametru procesu wytwarzania, które mogą wpływać na bezpieczeństwo lub zgodność z przepisami, wymaganiami, dopasowanie, funkcjonalność, osiągi lub dalsze przetwarzanie wyrobu.

Dlatego właśnie oddaje głos Michałowi Jezuskowi i przedstawiam poniżej jedną z lekcji naszego szkolenia z APQP w Szkole Jakości.

A co to znaczy nadzorować charakterystyki specjalne według wymagań VDA?

Świetnie mówi o tym Patryk Sadowski, człowiek, który zna najlepiej wymagania VDA 6.3 w kraju i jest naszym Trenerem w Szkole Jakości (W Szkoleniu nomen omen o VDA 6.3)

Kiedy definiuje się charakterystyki specjalne w Jakości?

Charakterystyki specjalne w Jakości definiuje się w fazie projektowania produktu. W Automotive jest to związane z procesem APQP (advance product quality planning). Faza pierwsza procesu APQP, czyli planowanie zawiera element określenia tych parametrów.

Na jakiej bazie to zrobić?

Punktem wejścia tej fazy jest:

• VOC – Voice of Customer
  • Badania potrzeb rynku (z uwzględnieniem czasu produkcji wyrobu gotowego oraz zapotrzebowania
  • Historie Reklamacji oraz informacji dt. jakości
  • Doświadczenia zespołu
• Strategie biznesu i marketingu
• Benchmark dla produktu lub procesu
• Założenia dla procesu lub produktu
• Badania niezawodności produktu (podobnego)
• Dane od klienta

Więcej o APQP przeczytaj we wpisie na blogu TUTAJ.

Podsumowanie

Mam nadzieję, że ten krótki wpis pomógł Ci zrozumieć zagadnienie charakterystyk specjalnych. Pamiętaj, że nie ma ograniczeń co do tych charakterystyk. Zwróć uwagę również na to, aby dobrze zrozumieć, dlaczego ta charakterystyka jest specjalna i budować tę świadomość w organizacji. Zazwyczaj posiadanie takiej charakterystyki na produkcie będzie wymagało dodatkowego nadzoru. Bazując na tej wiedzy i podejściu, możesz również sama/sam wprowadzić sobie takie pojęcie i nadzorować charakterystykę procesu lub produktu, która sprawia wam PROBLEMY od miesięcy.